Oftalmologia orokorreko MASTERRA, okuloplastikan luzatua
Eduardo Mondlane Unibertsitateko Medikuntza Fakultatea
Maputo, Mozambike
OCULARISen talde medikoko kide gisa, 2010etik Mozambikeko Oftalmologoak prestatzen ari naiz, in situ, osasun publikoko instalazioetan. 2021az geroztik, gainera, herrialdeko medikuntza-karrera zaharrena eskaintzen duen Eduardo Mondlane Unibertsitateko Medikuntza Fakultatearekin lankidetzan, Mozambikeko Oftalmologiako lehen Masterraren sorreran lan egiten dugu, Kirurgia Okulopastiko eta Tumore Orbitarioetarantz hedapen espezifiko batekin. Bertan ematen ditut batez ere nire zerbitzuak, etorkizuneko tokiko irakasle-taldea prestatzeko.
Jon Federío Doktorea
Begietako eta Orbitako Kirurgia Plastikoa, Arabako Unibertsitate Ospitalea, Gasteiz
Zergatik okuloplastia eta tumore orbitarioak?
Oculoplastia (edo plastika orbito-faziala) betazalez, orbitaz eta malkoaz arduratzen den azpiespezialitatea da. Prozedura kirurgiko ugari barne hartzen ditu, horien artean begietako tumoreak retinoblastoma bezala tratatzen dituztenak.
Erretinoblastoma tumore gaiztoa da, eta 6 urtetik beherakoei eragiten die. Diru-sarrera handiko herrialdeetan, diagnostikoen % 98,5 goiztiarrak dira, eta minbizia begira mugatuta eta pronostiko positiboa dute. Hala ere, oftalmologia-arreta eskasa den lekuetan, ondorio larriak ditu, begia galtzen duenetik hiltzen den arte. Zenbait ikerketaren arabera, diru-sarrera txikiko herrialdeetan, diagnostikoen ia erdia minbizia da, eta begitik kanpo zabaldu zen jada gorputzeko beste atal batzuetara.
Oculoplastia da bizitzak salbatzen dituen oftalmologiako azpiespezialitate bakarra.
Mozambiken ematen duen irakaskuntza oso garrantzitsua da.
MASTERRA EZARTZEA
Saharaz hegoaldeko Afrikan ezaugarri horiek dituen lehen master kliniko ofiziala da; izan ere, oftalmologia orokorraz gain, aukerako beste azpiespezialitate batzuk ere eskainiko ditu: oculoplastika izango da lehena, eta epe ertainean beste batzuk sartzea aurreikusten da, herrialdearen beharrei erantzuteko. Master honek, ofizialdu ondoren, 9 ikasle hartu ahal izango ditu oftalmologia orokorrean eta 3 Oculoplastikan. Ikastaroak 2 ikasturteko iraupena izango du, eta lehen edizioa 2024an egitea aurreikusten da.
AURRETIKO FASEA
OINARRIZKO GAIKUNTZA (2010etik 2020ra)
20 oftalmologo (15 emakume eta 5 gizon) eta mediku egoiliar baino gehiagoren prestakuntza eta laguntza. Aldi horretan, batez beste, okuloplastikako eta begietako tumoreetako prestakuntza-kirurgien 2 kanpaina egin ditugu urtean, eta ebakuntza-gelak eta kontsultak espezialitate horretan jarduteko tresnez hornitu ditugu, eta tumore aurreratu oso larriak dituzten pertsonak artatu ditugu. Fase horri esker, Mozambikeren oftalmologia-arretarako gaitasuna handitu da, eta irakasleak gaitu dira masterreko gai-zerrenda orokorraren zati bat emateko; OCULARISek, berriz, gai zehatzetan esku hartzen jarraituko du. Ezagutza horiek guztiak master ofizial baten esparruan formalizatzea da prestakuntza-prozesu horri sendotasuna eta jarraitutasuna emateko modua.
1. FASEA :
PRESTATZAILEEN PRESTAKUNTZA ETA OFIZIALIZAZIOA (2021etik 2023ra)
- Etorkizuneko unibertsitate-irakasleen (2 emakume eta gizon 1) prestakuntza praktikoa in situ Oculoplastikan.
- Masterraren curriculuma definitzea eta sortzea.
- eSalud plataforma ezartzea, eduki teorikoak urrutitik emateko.
- Ebakuntza-geletan eta kontsultetan tresnak sendotzea.
- Masterraren ofizializazioa Maputoko Medikuntza Fakultatean, Eduardo Mondlane Unibertsitatean eta Hezkuntza eta Osasun Ministerioetan.
- Barne-ebaluazioa.
2. FASEA:
IRAKASLEEI LAGUNTZEA ETA IKASLEAK PRESTATZEA (2024tik 2028ra)
2024ak Masterraren lehen edizioa markatuko du (9 ikasle Oftalmologia orokorrean, 3 Okuloplastikaren luzapenean).
Izena emandako ikasleen prestakuntza: hasieran, OCULARISek Oftalmologia Orokorreko prestakuntzaren % 30 inguru emango du, eta aukerako hedapenaren % 100 Okuloplastikan eta Orbita-tumoreetan. Alde teorikoa (eSalud bidez) eta alderdi praktikoa (ebakuntza-gela, kontsultategia eta laborategia) pixkanaka tokiko irakasle-taldeak hartuko ditu bere gain, OCULARISen laguntzarekin, autonomia osoa izan arte.
Masterraren edukiak ebaluatzea eta hobetzea edizio bakoitzaren amaieran.
3. FASEA :
ESKUMENEN AZKEN TRANSFERENTZIA (2028tik 2029ra)
- Tokiko irakasle-taldeak autonomiaz emango du masterra. OCULARISek puntu zehatzetan bakarrik esku hartuko du.
- Beste azpiespezialitate batzuen hasiera, OCULARISen laguntzarekin.
Mozambikeko gizarte- eta osasun-testuingurua
Nazio Batuen datuen arabera (2021), Mozambike planetako 10 herrialde pobreenetako bat da, hainbat faktorerengatik: duela gutxi jasandako hogei urtetik gorako gerra, hondamendi naturalak, epidemiak, nekazaritza-produktibitate txikia eta aberastasunaren banaketa desberdina. Emakume bakoitzeko 4 seme-alaba baino gehiagoko jaiotza-tasa antisorgailuen erabilera eskasaren, ezkontza goiztiarren eta, oro har, biztanleriaren heziketarik ezaren ondorio da.
KOLABORATZAILEAK
hegoaldea
iparraldea
EGUNGO FINANTZATZAILEAK
AURREKO KOLABORATZAILEAK
